Eigen waardering

Dit stuk heeft een bijzondere indruk op me gemaakt. Telkens ik het lied Moon river van Frank Ocean hoor wordt mijn lichaam gevuld met een melancholisch gevoel. Ik weet nog goed dat ik bij de laatste scène enkele tranen heb moeten laten. Het verhaal in zichzelf was heel aangrijpend maar de thematiek van liefde waar tegenin wordt gegaan waardoor je het kwijtspeelt en het gevoel van je leven verspillen is iets waar iedereen zich wel in kan vinden denk ik.

Ik moet wel toegeven dat ik eerst twijfelachtig was toen ik het stuk begon te kijken. De dialoog is namelijk heel seksueel getint tot bijna vulgair. Hoe langer je kijkt wordt het echter onopvallend en werkt het niet meer zo shockerend. Het wordt de normale gang van zaken in het stuk en het geeft zelfs een extra inkijk op de personages. Olga gebruikt haar seksleven met Erik ook als afleiding wanneer ze zich slecht of overstuur voelt over de situatie met haar ouders. De vulgariteit van haar woorden tonen dat ze zich daarop stort in plaats van de praten over haar echte diepste verlangens en emoties. 

Enkele vragen

• Ken je het theatergezelschap? Welke soort stukken brengt het? Welk imago/profiel heeft het? Wie is de regisseur?

Het theaterstuk Turks Fruit werd in 2019 gebracht door Hummelinck Stuurman Theaterbureau. Ik kende het impresariaat niet vooraf maar na wat onderzoek ben ik teweten gekomen dat het de grootste producent is van nieuw Nederlands toneel, wat wel indrukwekkend is. Het brengt vooral boekbewerkingen, filmbewerkingen en oorspronkelijke teksten. Een vast genre hebben ze niet.  

• Waar gaat het stuk over?

Turks Fruit gaat eigenlijk over eeuwige liefde en hoe het leven je soms in de weg staat. Het is een bekend verhaal van de gelijknamige film uit 1973. Olga pikt de kunstenaar Erik op langs de weg op een koude dag en ze worden meteen verliefd. Haar moeder is niet bepaald enthousiast over de relatie en het paar ziet elkaar ook niet meer tot ze elkaar per toeval terug tegenkomen op een kermis wanneer Olga's ouders op vakantie zijn. Hun liefde lijkt onoverwinnelijk tot Olga begint de luisteren naar alle stemmen rondom haar heen. Of dat nu haar moeder is of de zakenpartner van haar ouders, hun liefde gaat langs haar kant stuk. Hij blijft wel altijd van haar houden. Na enkele jaren, waarin zijn meerdere keren trouwt en scheidt wordt Olga ziek en vraagt Olga's moeder aan Erik om haar enkele keren op te zoeken in het ziekenhuis wanneer zij niet kan gaan. Olga beseft dat hij altijd van haar had gehouden en ze sterft. 

• Wat is de titel van het stuk? Wat betekent die? Wat zegt die over de thematiek?

Ik kende het verhaal niet van vooraf en ik dacht dat de jongen waar Olga verliefd op wordt misschien Turks was, dit was niet het geval. Het was me niet duidelijk waarom het verhaal als titel Turks fruit heeft tot het einde. Wanneer Olga op sterven ligt in het ziekenhuis en niets hard kan eten zegt Erik om haar te kalmeren "Ik zal iets zacht voor je halen, en heel zoet. Turks fruit, wil je dat?" waarop ze ja knikt. Deze zin stond op dat moment voor veel meer dan enkel iets lekkers brengen voor Olga. Het stond voor Erik's liefde. Zelfs na Olga's beledigingen en aan de kant gezet geweest te zijn door haar is zijn liefde nog even sterk en wil hij alles voor haar doen om haar blij te maken. Op dat laatste moment was dat Turks fruit, want hij wil haar alles geven.

Na dit te weten kunnen we concluderen dat de thematiek hard samenhangt met de titel, maar alleen wanneer je heel het verhaal bekeken of beluisterd hebt. Turks fruit stond voor zijn eeuwige liefde die niet verdwenen is door de hardheid van het leven. 

• Hoe ziet het decor eruit? Hoe is de mise-en-scène (enscenering, gebruik van de ruimte)?

Ik vond de inrichting van de set bij dit theaterstuk heel interessant. De eerste scène begint in het atelier van Erik met hem als enige op podium. De set blijft gedurende heel het stuk hetzelfde en dit vond ik zeer gewaagd. Een monotone set kan soms verveling opwekken bij het publiek maar dat was hier voor mij totaal niet het geval. De tafel werd bijvoorbeeld gebruikt als auto waarin Olga Erik oppikt. Daarna zetten ze er nonchalant een vaas met bloemen op en is het atelier plots Olga's ouderlijk huis. Er werd ook constant afgewisseld van vertelinstantie. Het ene moment voerden ze een gewoon dialoog alsof er geen publiek was en dan het volgende moment stoppen ze midden in hun dialoog om aan het publiek te vertellen wat ze daarna deden.

"Dus hier zat ik de hele tijd naar haar te kijken." Zei Erik terwijl hij het publiek aansprak.

Er werd zo creatief omgegaan met de ruimte dat het een deel werd van de acteerprestatie. Op een gegeven moment belt Olga's moeder naar Erik's atelier omdat Olga daar al heel de tijd logeert. Hij pakt even op om te zeggen dat Olga niet aan de lijn kan komen en hangt daarna weer op. Olga's moeder belt een tweede keer en ze nemen niet op. Het is op dat moment dat ze met telefoon in de hand het toneel oversteekt om Erik een schop onder de kont te geven (letterlijk) zodat hij de telefoon opneemt. Ik vond het zo interessant om te zien op welke manier er in dit stuk wordt omgegaan met het breken van de vierde muur. Ik had het nog niet echt ergens anders gezien en dat was verfrissend. 

• Op welke locaties speelt het stuk zich af? Hoe vinden de locatiewisselingen plaats?

Het stuk speelt zich af in Erik's atelier, Olga's ouderlijk huis en voor korte periodes in de auto waar Olga Erik voor het eerst oppikt (flashback). De set daarentegen is constant en wordt enkel met subtiele toevoegingen aangepast. De locatiewisseling wordt duidelijk gemaakt door de acteurs, niet door de set.

• In hoeverre draagt de belichting bij tot het geheel?

De belichting in dit stuk draagt een grote rol. Enkele voorbeelden:

Wanneer Olga een briefje heeft achtergelaten thuis en bij Erik verblijft zitten Olga en Erik in een onbelicht stuk van het toneel op een matras te kijken naar haar ouders die op het toneel verschijnen en het briefje lezen, zij zijn wel belicht. Haar moeder belt hen op en er gaat een spot boven hun aan wanneer ze in gesprek zijn.

Een tweede voorbeeld is wanneer Erik al een hele avond zit te wachten op Olga wanneer ze iets is gaan drinken met haar moeder en de zakenpartner met wie Olga vermoedelijk vreemdgaat. Erik kijkt zogezegd uit het raam en ziet Olga kussen met de man. Erik vliegt bijna een donker podium over en valt met een knal (geluidseffect) op de matras waar een spot boven komt. Dit accentueert hoe alleen en verslagen hij is, alleen hij is belicht en Olga zie je niet meer. 

• Wordt er gebruikgemaakt van multimediamiddelen (film, videoprojectie)? Zijn die functioneel?

Extra beeldmateriaal wordt er niet gebruikt maar er zijn wel enkele momenten waar er audio wordt toegevoegd om effect te versterken. Het lied Moon river van Frank Ocean wordt gespeeld wanneer Erik voor het eerst Olga rondleidt in zijn atelier. Het deed wat denken aan een compilatescène uit een film en dit kon ik wel appreciëren. Er werd een soort timejump gemaakt met de audio en voor de extra goede luisteraars voegde de lyrics extra diepgang toe aan de scène. "Two drifters, off to see the world" zingt hij, en zo lijkt het paar wel te zijn.

Helemaal op het einde van het verhaal wanneer Erik Olga, wat haar geest lijkt te zijn, omhelst speelt het lied opnieuw af. Persoonlijk kreeg ik op dat moment een krop in de keel omdat je als toeschouwer plots geconfronteerd wordt met een samensmelting van het ontspruiten van jonge liefde en het bittere einde. Dit was heel sterk en de audio speelde hier een grote rol.